Ky komentar u përgatit nga një grup autorësh i përbërë nga: Arta Vorpsi, Aurela Anastasi, Gent Ibrahimi, Sokol Berberi dhe Sokol Sadushi. Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë u miratua në nëntor të vitit 1998 përmes referendumit popullor. Që nga ajo kohë, ajo u bë shtrati në të cilën u zhvilluan proceset më të rëndësishme politike e rregullatore të demokracisë së re shqiptare. Megjithatë, amendamentet që iu bënë Kushtetutës në vitin 2008 gërryen sistemin e balancave dhe kontrolleve reciproke që qëndronte në themel të saj. Për të zbutur pasojat e amendamenteve të vitit 2008, por edhe për adresimin e plagëve afatgjata të sistemit të drejtësisë, në fillim të vitit 2015 Kuvendi nisi procesin e reformimit të thellë të Kushtetutës në lidhje me sistemin e drejtësisë. Si rezultat i kësaj reforme të thellë të gjitha aspektet e organizimit dhe funksionimit të sistemit të drejtësisë u shndërruan thelbësisht. Ndërhyrjet kryesore përfshinë: (i) Reduktimin e kompetencave të Presidentit të Republikës në çështjet e drejtësisë; (ii)Reduktimin e kompetencave të Ministrit të Drejtësisë në çështjet e drejtësisë; (iii) Rikonceptimin e mënyrës së emërimit dhe përgjegjshmërisë së gjy- qtarëve të Gjykatës Kushtetuese dhe të Gjykatës së Lartë; (iv) Zgjerimin e rolit të Gjykatës Kushtetuese në mbrojtje të të drejtave të njeriut; (v) Reduktimin e rolit të Gjykatës së Lartë në një gjykatë që punon krye- sisht përmes krijimit të precedentëve; (vi) Forcimin e vetëqeverisjes së gjyqësorit përmes forcimit të statusit të gjyqtarëve dhe zgjerimit të kompetencave të Këshillit të Lartë Gjyqë- sor; (vii) Rikonceptimin e sistemit dhe të procedurave disiplinore ndaj magj- istratëve; (viii)Krijimin e kushteve për avancimin e meritokracisë në karrierat e magjistratëve; (ix) Decentralizimin e sistemit të prokurorisë dhe rikonceptimin e qeverisjes se sistemit të prokurorisë; (x)Prezantimin e strukturave të posaçme për hetimin dhe gjykimin e veprave penale të korrupsionit dhe; (xi) Prezantimin e një sistemi të përkohshëm e të jashtëzakonshëm për verifikimin e integritetit dhe profesionalizmit të magjistratëve (vet- ting-u). Ndryshimet masive dhe institutet e reja të treguara më lart, sado të mirëpritura, priten të shkaktojnë vështirësi të mëdha në interpretimin dhe zbatimin e kuadrit të ri kushtetues. Në këto kushte Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë (OSFA) dhe Instituti për Studime Publike & Ligjore (ISPL) morën nismën dhe mbeshtetën përgatitjen e këtij komentari i cili tregon gjenezën dhe kuptimin autentik të instituteve dhe procedurave të reja të përfshira në Kushtetutë.
Shkarkoni Analizën në PDF