ANALIZA E INDIKATORËVE TË PLANIT TË VEPRIMIT TË SND II

Rëndësia e indikatorëve të parashikuar për SND II

Për proceset strategjike, vendosja e indikatorëve të duhur është e një rëndësie thelbësore për matjen e progresit qëështë parashikuar të realizohet me anë të masave apo qëllimeve të vendosura në Strategji. Në mënyrë të vecantë, Strategjia Ndërsektoriale e Drejtësisë, si një strategji ombrellë, nën të cilën veprojnë shumë organe të larta të sistemit gjyqësor dhe organe të pavarura prej saj, ka misionin e vështirë që, përpara publikut, të tregojë sesa kjo reformë e ndërmarrë po funksionon dhe po ndikon në përmirësimin e drejtësisë në vend. Akoma më të rëndësishme janë edhe përfitimet që duhet të vijnë nga matja e indikatorëve kur kemi parasysh se Strategjia e Reformës në Drejtësi nuk është një Strategji afatshkurtër, por pas SND II, parashikohet të vijohet me një katër vjecar tjetër qëllimesh e politikash strategjike (SND III). Pra, përcaktimi i indikatorëve të duhur do të shërbejë për përcaktimin edhe tëçështjeve kryesore të cilat do të duhet të “shqetësojnë” SND III.

Thuajse çdo institucion i drejtësisë ka strategjinë e vet institucionale, që në mënyrë analoge, përmban planin e masave dhe indikatorët që tregojnë efektivitetin dhe realizimin e tyre, e megjithëkëtë, indikatorët e vendosur në këtë Strategji, nuk e humbasin kurrsesi vlerën e tyre, përsa kohë ato synojnë të masin, në tërësi, funksionimin e aspekteve të caktuara që lidhen me drejtësinë në vend, përgjegjës për të cilat mund të jetë një apo disa institucione sëbashku.

Për efekt të këtij studimi, do të analizohen tetëmbëdhjetë(18) indikatorë nga tridhjetëe dy (32) të parashikuar nga SND II. Kjo përzgjedhje është bërë në bazë të objektivave, rezultateve dhe masave që janë analizuar në këtë studim.

Analiza e indikatorëve

Indikatori 1

“% e subjekteve të rivlerësimit kalimtar që besojnë se institucionet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë janë të pavarura dhe të paanshme”

Treguesi do të masë performancën e institucioneve të reja të qeverisjes së sistemit të drejtësisë, duke matur nëpërmjet sondazhit, perceptimin e subjekteve të rivlerësimit në drejtim të pavarësisë dhe paanësisë së këtyre institucioneve.

Ky indikator përbën një mënyrë direkte të krijimit të bindjes nëse institucionet e reja të qeverisjes po veprojnë në kushtet e paanshmërisë dhe po zbatojnë standardet ligjore ose jo. Fakti që indikatori mat perceptimin e grupit drejtpërdrejtë të interesuar, gjyqtarët dhe prokurorët, e bën këtë indikator të jetë më i besueshëm dhe më afër të vërtetës. Nuk kuptohet se përse indikatori i referohet vetëm subjekteve të rivlerësimit kalimtar dhe jo gjithë trupës së gjyqtarëve dhe prokurorëve. Nëse kjo bëhet për të matur veprimtarinë e ketyre organeve pas mbarimit të mandatit të organeve të vetting-ut, sugjerojmë që pyetësori i matjes së perceptimit të jetë gjithëpërfshirës, për gjithë kompetencat e këtyre organeve në raport me gjyqësorin. Në këtë aspekt maten dhe monitorohen dhe masat dhe rezultatet e tjera të përfshirë në SND II. Në këtë aspekt sugjerojmë riformulimin e subjekteve që do i nënshtrohen sondazhit.

Referuar Metodologjisë treguesi do të matet përmes pyetësorit vjetor të hartuar nga KLGJ/KLP drejtuar subjekteve të rivlerësimit kalimtar ( gjyqtarëve dhe prokurorëve). Në këtë aspekt sugjerojmë që pyetësori të përpunohet nga MD dhe jo nga KLP dhe KLGJ, sa kohë që MD monitoron dhe mat këtë tregues, si dhe meqenëse KLP dhe KLGj janë institucione të monitoruara. Treguesi krijohet për herë të parë dhe vlerat e para do të jenë ato të vitit 2021. Ndërkohë frekuenca për matjen e këtij perceptimi, e përvitshme, është e përshtatshme dhe ofron mundësi reale që ky indikator të përdoret me qëllim përmirësimin e punës të këtyre organeve.

Konkluzion: Ky indikator duhet të saktësojë subjektet të cilave do iu drejtohet sondazhi, si dhe institucionin, i cili harton dhe përpunon pyetësorët.Sugjerojmë që, përveç gjyqtarëve dhe prokurorëve, pjesë e këtij sondazhi të ishte edhe ILD, si institucioni që kontrollon gjyqtarët/prokurorët dhe njeh nga afër pjesë problematike të performacës së gjyqësorit dhe prokurorisë.

Indikatori 3

“% e buxhetit të shtetit dedikuar organeve të qeverisjes së sistemit të drejtësisë”

Ky indikator llogarit në përqindje pjesën që zë buxheti i dedikuar organeve të qeverisjes së sistemit të drejtësisë në raport me buxhetin e shtetit. Sa më e madhe kjo e fundit aq më të mëdha janë premisat për konsolidimin e organeve të qeverisjes së sistemit, në drejtim të rritjes së kapaciteteve, burimeve njerëzore dhe infrastrukturës.

Ky tregues lidhet me Qëllimin e Politikës 1 “Funksionimi i plotë dhe profesional i institucioneve të qeverisjes së sistemit të drejtësisë në përputhje me kërkesat kushtetuese dhe ligjore dhe standardet Evropiane, duke garantuar pavarësinë, efiçencën dhe llogaridhënien”. Ndërkohë Pasaporta e Indikatorëve e referon atë në Objektivin Specifik “Vazhdimi i zbatimit dhe finalizimi i procesit të rivlerësimit kalimtar në mënyrë efektive dhe efikase siç parashikohet nga Kushtetuta dhe ligji.” Hartuesit e Strategjisë duket se e kanë lidhur këtë indikator me vazhdimin e procesit të vettingut nga KLGJ dhe KLP, pas mbarimit të mandatit të organeve të rivlerësimit kalimtar, ndërkohëqë ai [indikatori] i shërben njëkohësisht dhe objektivave të tjerë që lidhen me konsolidimin e organeve të qeverisjes së sistemit, në drejtim të rritjes së kapaciteteve, burimeve njerëzore e infrastrukturës, parashikuar në Objektivin Specifik 1.3.

Metodologjia për matjen e këtij treguesi është e qartë dhe ka si qëllim të llogarisë përqindjen e buxhetit të shtetit që i dedikohet çdo vit organeve të sistemit të qeverisjes së drejtësisë, sipas të dhënave të marra nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë. Si vlerë bazë për përcaktimin e objektivave të ardhshëm merret përqindja e dedikuar KLP-së, KLGj-së dhe ILD-së për vitin 2020. Ndërkohë që synohet një rend rritës, nëse krahasojmë vlerat nga viti në vitpër çdo institucion, shohim që jo në cdo rast kemi këtë trend.

Konkluzion: Ky indikator duhet të saktësojë Objektivat me të cilat lidhet dhe Rezultatet që synon të masë.

Indikatori 4

“Numri i akteve nënligjore të miratuara në lidhje me kompetencat, efikasitetin dhe koordinimin e organeve të qeverisjes së sistemit të drejtësisë (vlera të ndara për KLGJ/KLP/ILD)”

Ky indikator synon tëmasë përmbushjen e detyrave të këshillave dhe ILD-së lidhur me plotësimin e kuadrit të brendshëm nënligjor me akte që rregullojnë cështje të ndryshme të funksionimit dhe ushtrimit të funksioneve dhe kompetencave të këtyre organeve.

Me anë të këtij indikatori do të përftohet një e dhënë sasiore lidhur me numrin e akteve që ka arritur të hartojë e miratojë secili organ.

Ky indikator është vendosur si matës i Objektivit 1.2 “Përditësimi dhe përmirësimi i legjislacionit të reformës në drejtësi bazuar në gjetjet nga analiza dhe monitorimi i zbatimit të reformës, duke përfshirë, por pa u kufizuar në, legjislacionin për kompetencat, transparencën, efikasitetin, dhe koordinimin”.

Së pari, vlerësojmë se ky indikator nuk përshtatet me Objektivin 1.2, objektiv i cili nuk iu referohet akteve të brendshme që duhet të nxjerrë secili organ në mënyrë që të ushtrojë funksionet e tij, por objektiv që i referohet ndryshimeve të ligjit për këto organe, nëse si pasojë e analizës dhe eksperiencës së deritanishme, vihen re probleme në zbatimin e ligjit që ndikojnë në cështje të funksionimit me normalitet të këtyre organeve.

Së dyti, rezultati që do të arrihet të merret nga ky indikator ështënjë rezultat numerik që nuk thotë asgjëpër eficiencën, përgjegjshmërinë, cilësinë e këtyre organeve, por jep një të dhënë të “ftohtë” për një detyrë funksionale, për të cilën nuk është e rëndësishme të krijohet një indikator.

Së treti, lidhur me pritshmëritë për vlerat e synuara, të cilat lidhen me numrin e akteve që do të prodhojë në një vit secili organ, sërish numrat janë të paqartë, të palidhur me detyrime konkrete për nxjerrje aktesh dhe se si është vlerësuar shpërndarja e paraqitur në vite.

Ligji parashikon detyrime konkrete për organet për plotësimin e bazës së tyre nënligjore dhe në përmbushje të Politikës 1 “Funksionimi i plotë dhe profesional i institucioneve të qeverisjes së sistemit të drejtësisë në përputhje me kërkesat kushtetuese dhe ligjore dhe standardet Evropiane, duke garantuar pavarësinë, efiçencën dhe llogaridhënien”, prandaj indikatori duhet të ishte cilësor, pra një indikator që të arrinte të maste nëse këto organe i kanë përmbushur në kohë dhe me cilësi detyrimet e tyre për nxjerrjen e akteve.

Konkluzion: Nisur nga aktet e deritanishme të miratuara nga këto organe, sic është përmendur edhe përgjatë analizës, koha që i është dashur organeve për nxjerrjen e tyreështë shumë e gjatë, gjë që ka ndikuar negativisht në cilësinë e ofrimit të shërbimit për gjyqësorin dhe prokurorinë.Do të ishte me interes të matej ky aspekt, dhe jo thjesht sa akte ka miratuar secili organ.

Indikator 5

“Numri i propozimeve për ndryshime ligjore të bëra nga organet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë”

Ky indikator lidhet në mënyrë logjike me Objektivin 1.2 dhe synon të masë angazhimin e organeve të qeverisjes së sistemit të drejtësisë në vetë-analizën dhe prodhimin e zgjidhjeve ligjore për cështje që ligji aktual ka nevojë të përmirësohet, në funksion të mirëfunksionimit të këtyre organeve dhe rritjes së eficiencës së tyre.

Megjithatë, sërish, përfitohet vetëm një e dhënë numerike, e cila nuk arrin të thotë dicka konkrete lidhur me cilësinë e propozimeve apo suksesin e tyre. Vendosja në metodologji e një tendence zbritëse, pra në vitet e para të strategjisëpritet të ketëmë shumë propozime dhe në vitet e mëvonshme, më pak propozime, nuk është shoqëruar me të njëjtën ide kur vendosen vlerat e synuara nga viti në vit për secilin organ (ato janë të njëjta nga viti në vit). Kjo për shkak se indikatori duket se ështëi paqartë për vetë hartuesit e tij. Është e vërtetë se propozimi për ndryshime të ligjit duhet të vijë nga këto organe, por këto propozime nuk janë qëllim nëvetvete dhe nuk mund të trajtohen si të tilla. Kjo do të thotë që matja se sa propozime ka bërë një organ nuk tregon për cilësi, eficiencë apo përgjegjësi më të lartë të këtij organi.

Konkluzion: Do të ishte me interes të përfitohej një e dhënëkrahasimore lidhur me suksesin e këtyre propozimeve, përshembull, sa prej këtyre nismave për ndryshime kanë arritur të marrin formën e projektligjeve apo të kenë ndryshuar ligjin.

Indikatori 6

“% e procedurave të filluara disiplinore për ankesat kundër gjyqtarëve ose prokurorëve”

Paraprakisht duhet thënë se ky indikator është formuluar në mënyrë të ndryshme me atë cfarë synon të masë, element që del qartë nga metodologjia që ka parashikuar. Kështu, nëse marrim për bazë metodologjinë dhe rrjedhën logjike me të cilën është shpjeguar ky indikator, duket qartë se ai synon të masëcilësinë e punës së ILDpër të hetuar rastet e shkeljeve të kryera nga subjektet qëjanë pjesë e veprimtarisë së këtij organi, duke vendosur përballë standardet dhe kriteret e përdorura nga ky organ në fazën “paraprake”, kur vendos të nisë apo jo hetimi disiplinor, me një fazë të dytë më të konsoliduar të hetimit kur, pas kontrollit më të imtësishëm, merret vendim për dërgimin e cështjes në KLGJ/KLP, apo mbylljen e hetimit.

Qëllimi është qëILD tëmarrë përgjegjësi qysh në momentin kur nis hetimin disiplinor, në mënyrë që të shmangen situatat kur hetimet nisin, por ato bien gjatë hetimit më të thelluar dhe nuk arrihet dot tëprodhojnë një propozim serioz dhe të bazuar për këshillat. Kjo kërkon që ILD të zbatojë rregulla e kritere të unifikuara dhe të harmonizuara qysh në fazat e para të hetimit.

Për t’a realizuar këtë, indikatoriparashikon tëkrijojë një krahasim (raport) ndërmjet vendimeve të ILD-së për fillimin e hetimit disiplinor dhe vendimeve tëILD-së për t’a dërguar cështjen për shqyrtim para këshillave.

Për të qenë të qartë lidhur me metodologjinë dhe problemin nëformulim të indikatorit, duhet t’i referohemi mënyrës sesi vepron hap pas hap ILD-ja.Përshkrimi i fazave është si vijon:

ankesa (1) shqyrtimi i ankesës (2) fillimi i hetimit disiplinor/arkivimi (3) kërkesa dërgohet në KLGj ose KLP/mbyllet hetimi (4) KLGj ose KLP vendos pranimin e kërkesës/rrëzimin e kërkesës (5)

Interpretimi i metodologjisë së indikatorit lidh fazën 3, fillimi i hetimit disiplinor nga ILD, me fazën 4, rastet se kur ILD, pasi ka nisur hetimin disiplinor, vendost’i drejtohet me kërkesë KLGj/KLP ose t’a mbyllë hetimin.

Duhet pranuar se lidhja e këtyre dy fazave bën që indikatori të vlerësohet si një indikator i saktë, pasi jep të dhëna lidhur me suksesin e procesit tëhetimitbrenda vetë ILD-së dhe shfrytëzim në eficencë të plotë të kapaciteteve të këtij organi.

Ndërkohë, kur shohim sesi është formuluar indikatori, duke përdorur togfjalëshin “ankesat kundër gjyqtarëve dhe prokurorëve”, pritet që ai të japë të dhëna që nisin nga faza 1 dhe 2, që lidhen me ankesën. Pra, interpretimi literal iformulimit të indikatorit kërkon që të matet raporti ndërmjet ankesave dhe vendimmarrjes së ILD-së për hetimin e tyre.Nëse do të krijohej një indikator i tillë, vlera e vetme që ai do të kishte do të lidhej me arritjen e njëkonkluzioni sesa tëndërgjegjësuar janësubjektet që depozitojnë ankesa ndaj sjelljeve apo veprimeve që përbëjnë shkelje disiplinore.

Konkluzion: Indikatori 6 duhet të riformulohet në mënyrë qëtë shprehë qartësisht qëllimin e tij. Një formulim i saktë mund të jetë: “% e cështjeve të hetuara që dërgohen në KLGj dhe KLP”.

Indikatori 7

“Treguesi i zgjidhjes së cështjeve të prapambetura për disiplinën e ankesave të paraqitura në ILD.”

Ky indikator kërkon të masë eficiencën e ILD-së në trajtimin e ankesave të prapambetura, të cilat kanë shkaktuar një backlog të konsiderueshëm përgjatë këtyre viteve, duke marrë në konsideratë edhe vonesën në krijimin e ILD-së dhe në bërjen e saj efektive. Sugjerojmë rishikimin e tij për mënyrën e formulimit, duke saktësuar togfjalëshin “për disiplinën e ankesave”,i cili krijon konfuzion lidhur meatë se çfarë synon të masë indikatori. Gjithashtu, sugjerojmë që ky indikator të shprehet në përqindje dhe jo thjesht të mbetet njëtregues evaziv dhe i papërcaktuar.

Indikatori 7 lidhet me Objektivin 1.3 të SND II “Fuqizimi dhe konsolidimi i organeve të qeverisjes së sistemit të drejtësisë në përputhje me standardet Evropiane, nëpërmjet krijimit dhe zhvillimit të kapaciteteve, që të kryejnë aktivitetin me pavarësi, efiçencë dhe standarde profesionale, dhe ofrimi i shërbimit të institucioneve të qeverisjes në drejtësi përmbush rregullat dhe standardet përkatëse”për pjesën që i takon ILD-së.

Ky indikator do të matet me një metodologji të thjeshtë, duke vendosur përballë numrin e ankesave ekzistuese të mbartura me numrin e ankesave të zgjidhura nga kjo kategori. Ky është një tregues i saktë dhe lidhet në mënyrë të drejtpërdrejtë edhe me dy nga masat e parashikuara për ILD-në (Masa 1.2.12 dhe Masa 1.3.4). Gjithashtu, duke qenë se frekuenca e matjes së tij është vjetore, ky indikator mund të shërbejë edhe si një indikator udhëzues për ndryshime në Strategjinë e ILD-së apo administrimin që ajo i ka bërë zgjidhjes së këtyre rasteve.

Sa i përket vlerave të synuara për vitet e kohëzgjatjes së SND II, të vendosur në Pasaportën e Indikatorëve, sugjerojmë që ato për çdo vit të shprehen në përqindje, ne bazë të formulës qe Pasaporta llogarit vlerat ne përqindje për vitin 2021 përqindje.

Konkluzion: Ky indikator është i nevojshëm për matjen e pastrimit të backlog-ut të ILD-së, si një mjet që do të ndikojë në rritjen e eficiencës së këtij institucioni. Sugjerojmë që ky indikator të masë në përqindje pastrimin e backlogut, bazuar në vetë formulën e përcaktuar në llogaritjen qëështë bërë për vitin 2021. Po kështu, në përqindje të shprehen dhe objektivat e synuara mbi vlerat e këtij treguesi përgjatë viteve të zbatimit të SND II.

Indikatori 8

“Treguesi i zgjidhjes së cështjeve të prapambetura për Gjykatën e Lartë”

Indikatori nr. 8 i referohet treguesit të zgjidhjes së çështjeve të prapambetura në GJL. Ky indikator nuk ka ekzistuar në pasaportën e indikatorëve të SND I dhe është përfshirë rishtazi në pasaportën e indikatorëve të SND II. Përfshirja nënvizon rëndësinë që ka trajtimi i çështjeve të prapambetura për ecurinë e reformës në drejtësi në tërësi, por dhe për matjen e shkallës së realizimit të Objektivave të SND II, ku funksionaliteti i GJL-së është një ndër objektivat. Trajtimi i backlog-ut ështënjëtregues për eficiencën e GJL-së dhe vetë gjyqësorit që ndikon në ofrimin e një drejtësie pa vonesa, synime këto të parashikuara në Objektivin Specifik 2.4.

Vërehet se si vlerë bazë, Pasaporta e Indikatorëve merr të dhënat e vitit 2020, pasi GJL ka qenë jo-funksionale deri në Mars të 2020 (kur u emëruan edhe tre gjyqtarët e parë që filluan të shqyrtonin çështje). Nga viti 2018 dhe deri në mars të 2020, numri i çështjeve vetëm është rritur, duke qenë se gjykata nuk ka qenë funksionale (pra nuk ka shqyrtuar asnjë çështje).

Si metodologji për këtë indikator është caktuar “Asnjë rast në prapambetje/asnjë rast i zgjidhur gjatë vitit * 12.” Kjo metodologji është e paqartë dhe nuk kuptohet se çfarë mat dhe mënyrën se si do të realizojë matjen, prandaj sugjerojmë të rishikohet.

Më tej, mbetet i paqartë se përse synimi ështëshprehur për kohëzgjatje në vite të pastrimit të backlogut përgjatë jetëgjatësisë së Strategjisë. Mënyrë efikase mund të ishte matja me përqindje e çështjeve të prapambetura, të cilat kanë mbetur pa zgjidhur (ose janë zgjidhur). Ndërkohë për cdo vit mund të caktohet si target përqindja e sasisë së backlog të ngelur (ose të pastruar) që KLGJ (GJL) si institucion përgjegjës duhet të synojë për të arritur në funksion të pastrimit të stokut nga viti në vit. Përcaktimi i targetit është i domosdoshëm për të vlerësuar arritjet/ecurinë.

Konkluzion: Metodologjia e matjes së indikatorit është e paqartë. Mënyrë efikase mund të ishte matja me përqindje e çështjeve të prapambetura, të cilat kanë mbetur pa zgjidhur, ose janë zgjidhur, viti pas viti.

Indikator 9

“% e akteve ligjore dhe nënligjore që i janë nënshtruar analizës së vlerësimit nga organet gjyqësore”

Në analizë të fundit, ky indikator mund të japë vetëm një vlerë numerike të thjeshtë, pra jo një përqindje sic është shprehur në formulimin e tij, dhe sic është përcaktuar në vlerat e synuara (100%) të akteve ligjore dhe nënligjore qëdo të analizohen nga MD dhe KLGj, në funksion tëpërmirësimit tëaftësisë profesionale, aksesueshmërisë, transparencës dhe eficiencës të gjyqësorit.

Nëfakt, analiza e akteve dhe miratimi i ndryshimeve të nevojshme ligjore është pjesë e masave që janë vendosur në Politikën 2, Objektivin Specifik 2.1 “Rishikimi i kuadrit ligjor në lidhje me gjyqësorin sipas nevojës për të përmirësuar më tej aftësinë profesionale, aksesueshmërinë, transparencën dhe efiçencën” dhe hartimi i një indikatori për të matur përmbushjen e pjesshme të masës, pa pasur mundësi të krijimit të një raporti apo krahasimi me një të dhënë tjetër, duket i pamjaftueshëm.Kjo, për shkak se nuk janë përcaktuar vlera të synuara konkrete, pasiështëe pamundur të ketë një pritshmëri të saktë se sa akte ligjore/nënligjore do të duhej të analizoheshin për t’a quajtur të përmbushur këtë masë. Mbetet pra, logjikisht, të matet vetëm një vlerë e thjeshtë numerike, pra numri i akteve të analizuara, e cila në vetvete është një e dhënë që nuk orienton në një produkt konkret me relevancë për Rezultatin apo masat e synuara në Objketivin Specifik 2.1.

Konkluzion: Do të ishte e arsyeshme që të parashikohej njëindicator,i cili të maste se sa nga aktet e analizuara arritën të merrnin formën e projektligjeve apo të ligjeve (në vlerë numerike), në mënyrë që të përftohet një rezultat konkret lidhur me angazhimin dhe seriozitetin e organeve që do të bashkëpunojnë në këtëproces, për të dhënë një rezultat në drejtim të përmirësimeve ligjore të mundshme.Një indikator i tillë do të kishte më shumë kuptim të vendosej pasi të përfundonte faza e analizës dhe ndryshimeve ligjore dhe të kalohej nëfazën e matjes së impaktit real që kanë pasur këto ndryshime në qëllimin për të cilën u vendosën.

Indikatori 12

“Kuotat vjetore të kandidatëve magjistratë, këshilltarëve dhe ndihmësve në Shkollën e Magjistaturës”

Ky indikator iu referohet kuotave, ose numrit maksimal të vendeve të lira, të shpallura nga Këshillat, për magjistratë, këshilltarë e ndihmës ligjorë.

Në përshkrimin e tij, ky indikator është vendosur si pjesë e realizimit të Politikës 2 “Fuqizimi i transparencës, efikasitetit të gjyqësorit dhe aksesit në drejtësi në përputhje me kërkesat kushtetuese, ligjore dhe standardetevropiane”, nën Objektivin Specifik 2.3 qëparashikon “Rritjen e efikasitetit dhe aftësisë profesionale të sistemit të trajnimit, i cili siguron avancimin drejt praktikave evropiane dhe cilësisë në fushën e drejtësisë, duke siguruar një numër të përshtatshëm të magjistratëve dhe këshilltarëve ligjorë të trajnuar për sistemin e drejtësisë në Shqipëri”.

Gjithashtu, ky indikator është konsideruar si thelbësor për zëvendësimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve të larguar për shkak të vetingut.

Në përshkrimin që i është bërë indikatorit vlen të ndalemi në dy elementë: së pari, metodologjia, sipas të cilës ky indikator i referohet numrit të magjistratëve të pranuar në një vit, dhe së dyti, institucionet përgjegjëse dhe pjesëmarrëse për krijimin dhe raportimin mbi indikatorin, ku vihet re se nuk është e përfshirë Shkolla e Magjistraturës.

Të dyja këto parashikime kanë problematikë, sic ka problematikë edhe formulimi i indikatorit kur i referohet kuotave të pranimit, ndërkohë që në fakt i referohet numrit tëmagjistratëve të pranuar realishtnga Shkolla në një vit.

Së pari, që indikatori të japë një rezultat të saktë do të duhet të mos bazohet në kuotat, por në numrin e magjistratëve, këshilltarëve e ndihmësve ligjorëtë emëruar nga KLGj dhe KLP.

Kuotat nuk tregojnë se sa magjistratë/këshilltarë/ndihmës do të hyjnë në sistem, por tregojnë sesa vende të lira janë hapur nga Këshillat dhe mbi të cilat realizohet edhe testimi në Shkollën e Magjistraturës. Pas procesit të testimit, arrihet të prodhohet një shifër lidhur me sa kandidatëdo të pranohen nga Shkolla, pra kandidatët të cilët do të jenë pjesë e programit 3 vjeçar të Formimit Fillestar (kësaj shifre i referohet metodologjia e këtij indikatori). Më tej, filtrat e vendosur(konkretisht; sa kandidatë do tëdiplomohen nga Shkolla; sa do të jenë në gjendje të vlerësohen të paktën “mjaftueshëm”; dhe, sa do të emërohen nga Këshillat, pas procesit të verifikimit të pasurisë dhe figurës) do të prodhojnë numrin përfundimtar të prurjeve të reja në sistem.

Pra, si kuotat, ashtu edhe pranimet, nuk japin një rezultat të saktë të numrit të prurjeve të reja në sistem. Për këtë arsye, si formulimi, ashtu edhe metodologjia e matjes së indikatorit duhen ndryshuar.

Lidhur me parashikimin e KLGj dhe KLP si institucionet evetmepërgjegjëse dhe pjesëmarrëse të krijimit dhe raportimit mbi indikatorin, është e pakuptueshme sesi nuk ështëpërfshirë Shkolla e Magjistraturës, në të vetmin indikator ku bëhet fjalë për prurjet në sistemin e drejtësisë dhe kur, Kushtetuta thotë se prurjet e reja mund të hyjnë vetëm përmes Shkollës së Magjistraturës. Si rrjedhojë, pesha që ka ky organ në krijimin e indikatorit dhe përmbushjen e rezultatit në tërësi, është e lartë dhe duhet të reflektohet. Testimi i realizuar nga ShM dhe Programi 3 vjecar i trajnimit të detyrueshëm në Shkollë janë dy premisat kryesore nga del numri i magjistratëve që do t’i shtohen sistemit. Në këtë kontekst, numri i kuotave që do të hapin Këshillat është më pak i rëndësishëm se numri që kanë kaluar me sukses provimin e pranimit. Eksperienca e këtyre viteve tregon se kuotat e shpallura nuk kanë mundur të plotësohen tërësisht.

Së dyti, nëse i referohemi masave që lidhen me Shkollën e Magjistraturës në planin e veprimit, konstatojmë se ato lidhen të gjitha me formimin vazhdues, gjatë detyrës, dhe me zhvillimin e studimeve dhe publikimeve vecanërisht në fushën e të drejtës së BE, standardeve ndërkombëatre dhe mbrojtjes të të drejtave të njeriut.

Në mënyrë që indikatori mbi cilësinë e sistemit të drejtësisë të jetë i plotë, ai duhet të parashikojë edhe mbledhjen e të dhënave lidhur me pjesëmarrjen e magjistratëve në aktivitetet që lidhen me formimin dhe aftësimin me njohuri të specializuara gjatë karrierës, si në rolin e ekspertëve, edhe në rolin e pjesëmarrësve. Një tregues për këtë do të se sa gjyqtarë marrin pjesë në trajnime në Shkollë gjatë një viti akademik. Ligji parashikon se ata duhet të marrin pjesë në të paktën 5 trajnime në vit, por ndërkohë, një pjesë shumë e ulët e tyre e realizojnë këtë detyrim ligjor, i cili, në fakt, më shumë sesa si detyrim, duhet të shihet si një mundësi që atyre ju jepet të thellohen dhe aftësohen në profesionin e tyre.

Ky indikator do të shërbente për të matur edhe të dhëna të tjera që mund të lidhen me cështjet për të cilat ata shfaqin më shumë interes, apo janë më tepër aktiv, dhe ky indikator të shndërrohet në një indikator udhëheqës për politikat e Shkollës lidhur me trajnimin vazhdues. Për më tepër, ky indikator do të shërbejë edhe kur sistemi të jetë plotësuar me gjyqtarë dhe prokurorë.

Konkluzion: Indikatori duhet ndryshuar: duhet t’i referohet numrit të emërimeve të bëra nga Këshillat;dhe, të shtohet edhe Shkolla e Magjistraturës tek institucionet përgjegjëse. Gjithashtu, duhet tëformulohet një indikator i ri me këtë emërtim: “% e magjistratëve që marrin pjesë në trajnimin vazhdues të organizuar nga Shkolla e Magjistraturës”.

Indikatori 13

“% e zvogëlimit të kohëzgjatjes mesatare të një çështjeje penale (vlera të ndara për shkallën e parë dhe shkallën e apelit, vetëm juridiksion i zakonshëm)”

Indikatori 13 i referohet % së zvogëlimit të kohëzgjatjes mesatare të një çështjeje penale. Nëpërmjet tij, do të matet kohëzgjatja mesatare e një çështjeje penale më vete për shkallën e parë dhe shkallën e apelit, pa përfshirë gjykimin në GJKKO. Ulja e kohëzgjatjes së shqyrtimit të çështjeve është tregues kryesor i eficiencës së gjyqësorit, prandaj matja e tij është e rëndësishme për të vlerësuar performancën e gjykatave penale të juridiksionit të zakonshëm.

Indikatori shërben si tregues për realizimin e Objektivit 2.4 “Përmirësimi i sistemit gjyqësor me qëllim rritjen e efektivitetit dhe efikasitetit të të gjitha niveleve të sistemit gjyqësor, duke përfshirë GJL-në, dhe sigurimi i ofrimit të drejtësisë transparente, pa vonesa dhe të aksesueshme për qytetarët”, i cili ndodhet nën Qëllimet e Politikës 2 “Fuqizimi i transparencës, efikasitetit të gjyqësorit dhe aksesit në drejtësi në përputhje me kërkesat kushtetuese, ligjore dhe standardet evropiane”.

Ky indikator përmban një formulim (rregullim) të ngjashëm me Indikatorin 2 të pasaportës së indikatorëve të SND I, me ndryshimin që në këtë formulim saktësohet se matja lidhet vetëm me juridiksionin e zakonshëm (pra nuk përfshin juridiksionin e gjykatave të posacme dhe SPAK).

Metodologjia e caktuar për matjen e tij i referohet Vlerës në% që del si rezultat i formulës: (1 – (Shuma e kohëzgjatjes në ditë të të gjitha rasteve përkatëse në vitin n / numri i rasteve në vitin n) / (Shuma e kohëzgjatjes në ditë të të gjitha rasteve në vitin n-1 / numri i të gjitha rasteve në vit n-1)) * 100.

Vërehet që vlera bazë është e vitit 2020 ku përcaktohet se kohëzgjatja mesatare në ditë e çështjeve penale në shkallë të parë dhe apel: ‘DT penale shkalla 1 = 66 (ditë) dhe DT penale apel: = 246 (ditë), pa specifikuar gjykatën/gjykatat të cilat i referohen këto vlera, gjë që nënkupton një mesatare të përgjithshme referuar të gjitha gjykatave sipas KLGJ (pasaporta e indikatorëve të SND I i referohej kohëzgjatjes që përfshinte gjykatën e Tiranës dhe Durrësit). Marrja për bazë e vitit 2020, mendojmë se është më afër realitetit, pasi procesi i rivlerësimit kalimtar i aplikuar në vitet e fundit ka ndikuar ndjeshëm në kohëzgjatjen mesatare të shqyrtimit të çështjeve. Për rrjedhojë, progresi matet nisur nga një vlerë realiste.

Ndërkohë vërehet që objektivat e synuaranë Pasaportën e Indikatorëve gjatë viteve të kohëzgjatjes së SND II, nuk shprehen në përqindje, por në afat kohor. Sa kohë që indikatori mat përqindjen, sugjerojmë që objektivi për vitet e vlefshmërisë së Strategjisë të shprehet në përqindje. Saktësimi i targetit të synuar është i domosdoshëm për të vlerësuar arritjet/ecurinë. Gjithashtu, megjithëse synim është zvogelimi i kohëzgjatjes së çështjeve, objektivat e shprehura në kohëzgjatje ditore, në vitet e kohëzgjatjes se SND II, ne Pasportën e Indiktorëve janë më të larta se vlera bazë, duke e bërë targetin më shumë regres sesa progres. Një objektiv i tillë mendojmë se nuk i përgjigjet rritjes së eficencës së gjyqësorit, synimeve të Politikës 2 dhe Objektivit 2.4. Edhe pse situata e pritshme vitet e ardhshme parashikohet jo shumë optimiste për shkak të efekteve të procesit të rivlerësimit kalimtar të gjyqtarëve, përsëri target nuk mund të jetë rritja, qoftë kjo dhe e përkohshme. Për më tepër, sa kohë parashikohet rritje, indikatori që mat “përqindjen e zvogëlimit të kohëzgjatjes” do të ishte i pazbatueshëm.

Konkluzion: Sugjerojmë që të rishikohen objektivat target të vendosura për t’u arritur gjatë kohëzgjatjes së Strategjisë, si për sa i takon shprehjes së tyre në vlera të llogaritura në përqindje dhe jo kohëzgjatje kohore(llogaritja në përqindjeështë e nevojshme në kuadër të aplikimit të metodologjisë së propozuar), ashtu dhe sa i takon përputhjes së këtyre vlerave me objektivin strategjik (rritje e eficiencës dhe zvogëlim i kohëzgjatjes së çështjeve).

Indikatori 14

“% e zvogëlimit të kohëzgjatjes mesatare të çështjes civile në shkallën e parë dhe në apel (vlera të ndara për secilin nivel)”

Indikatori 14lidhet me % e zvogëlimit të kohëzgjatjes mesatare të çështjes civile në shkallën e parë dhe në apel (vlera të ndara për secilin nivel). Nëpërmjet tij do të matet kohëzgjatja mesatare e një çështjeje civile më vete për shkallën e parë dhe shkallën e apelit. Zvogëlimi i kohëzgjatjes së shqyrtimit të një çështjeje është tregues kryesor i eficencës së gjyqësorit, prandaj matja e tij është e rëndësishme për të vlerësuar performancën e gjykatave civile.

Edhe ky indikator ashtu si ai më sipër, shërben si tregues për realizimin e Objektivit 2.4 “Përmirësimi i sistemit gjyqësor me qëllim rritjen e efektivitetit dhe efikasitetit të të gjitha niveleve të sistemit gjyqësor, duke përfshirë GJL-në, dhe sigurimi i ofrimit të drejtësisë transparente, pa vonesa dhe të aksesueshme për qytetarët”, i cili ndodhet nën qëllimet e Politikës 2 “Fuqizimi i transparencës, efikasitetit të gjyqësorit dhe aksesit në drejtësi në përputhje me kërkesat kushtetuese, ligjore dhe standardet evropiane”.

Një formulim (rregullim) të ngjashëm me këtë indikator gjejmë në Indikatorin 3 të pasaportës së indikatorëve të SND I.

Vërehet që kufiri bazë është i vitit 2020 ku përcaktohet ‘192 ditë në shkallën e parë / 1538 (ditë) në apel’.

Sërisht vërehet që objektivat e shprehura në përqindje për vitet e vlefshmërisë së strategjisë mungojnë. Saktësimi i objektivit është i domosdoshëm për të vlerësuar arritjet/ecurinë.Marrja për bazë e vitit 2020, ashtu siç theksuam edhe më sipër, është më afër realitetit dhe, për pasojë, progresi matet nisur nga një vlerë realiste.

Ndërkohë vërehet që objektivat e synuara, nuk shprehen në përqindje, por në afat kohor. Sa kohë që indikatori mat përqindjen, sugjerojmë që objektivi për vitet e vlefshmërisë së Strategjisë të shprehet gjithashtu në përqindje dhe jo në kohëzgjatje. Saktësimi i targetit është i domosdoshëm për të vlerësuar arritjet/ecurinë.

Gjithashtu, megjithëse synim është zvogëlimi i kohëzgjatjes së çështjeve, objektivat e shprehura në kohëzgjatje ditore, në dy vitet e para të aplikimit të SND II, janë më të larta se vlera bazë, duke e bërë targetin të pa-aplikueshëm dhe objektivin të pamatshëm (sa kohë ai mat përqindjen e zvogëlimit të kohëzgjatjes të cështjes). Një target i tillë mendojmë se nuk i përgjigjet as rritjes së eficiencës së gjyqësorit, synimeve të Politikës 2 dhe Objektivit 2.4. Edhe pse situata e pritshme vitet e ardhshme parashikohet jo shumë optimiste, përsëri objektivat e Strategjisë synojnëoptimizim burimesh me qëllim rritjen e eficiencës dhe efikasitetit të gjyqësorit.

Konkluzion: Sugjerojmë që të rishikohen objektivat target të vendosura për t’u arritur gjatë kohëzgjatjes së Strategjisë, si për sa i takon shprehjes së tyre në vlera të llogaritura në përqindje,sipas metodologjisë së propozuar, ashtu dhe sa i takon përputhjes së këtyre vlerave me objektivin strategjik (rritje e eficencës dhe zvogëlim i kohëzgjatjes së cështjeve).

Indikatori 15

“% e çështjeve gjyqësore për të cilat informacioni bazë është në dispozicion në internet dhe i përditësuar.”

Indikatori 15 mat % e çështjeve gjyqësore për të cilat informacioni bazë është në dispozicion në internet dhe i përditësuar.Ky indikator lidhet me Objektivin 2.4 “Përmirësimi i sistemit gjyqësor me qëllim rritjen e efektivitetit dhe efikasitetit të të gjitha niveleve të sistemit gjyqësor, duke përfshirë GJL-në, dhe sigurimi i ofrimit të drejtësisë transparente, pa vonesa dhe të aksesueshme për qytetarët”, pjesë e Politikës 2.

Përfshirja e këtij indikatori në portofolin e pasaportës lidhet me domosdoshmërinë për rritjen e transparencës së vendimarrjes gjyqësore. Aktualisht, informacioni që gjendet në portalet e gjykatave nuk është i përditësuar dhe vetëm palët ndërgjyqëse mund të gjejnë vendimet, por jo studiues të së drejtës apo publiku i gjerë që mund të kërkojë të dhëna.

Si metodologji matjeje përcaktohet se “Qendra IT e KLGJ-së, bazuar në të dhënat e disponueshme në faqen e gjykatës, do të jetë në gjendje të llogarisë % e rasteve kur informacioni bazë është i disponueshëm në internet.” Ndërkohë formula përcaktohet si: Vlera = Numri i përgjithshëm i çështjeve gjyqësore në vazhdim me informacionin themelor të disponueshëm publikisht / numri i përgjithshëm i çështjeve gjyqësore në proces gjatë periudhës raportuese * 100 Kjo metodologji mat përqindjen e çështjeve për të cilat ka informacion, por ai nuk i referohet “informacionit bazë” , si dhe nuk jep të dhëna për rastin kur ka informacion bazë, por ai nuk është i përditësuar, të cilave i referohet në përmbajtjen e vet indikatori. Dhe në vijim të saktësimit të metodologjisë, vlerësohet se duhet të saktësohet/përkufizohet termi “informacion bazë”, duke përshkruar përmbajtjen e këtij informacioni(pra, informacion për emrat e palëve, data e regjistrimit, emri i gjyqtarit apo statusi i procedimit apo të dhëna të tjera). Saktësimi i përmbajtjes së informacionit bazë është i rëndësishëm, së paku në përmbajtjen e metodologjisë.

Vërehet që kufiri bazë i llogaritjes është viti 2020 me vlerën 100 %. Mendojmë se aktualisht nuk jemi në këtë përqindje, pasi nëse dicka e tillë ishte arritur nuk kishte pse t’a vlerësonim si objektiv strategjik për 5 vitet e kohëzgjatjes së SND II.

Një formulim të ngjashëm me këtë indikator gjejmë në Indikatorin 7 të pasaportës së indikatorëve të SND I.

Konkluzion: Sugjerojmë që të rishikohen objektivat target të vendosura për t’u arritur gjatë kohëzgjatjes së Strategjisë, me qëllim për t’i shprehur në vlera që i përqasen realitetit dhe gjendjes aktuale. Gjithashtu, sugjerojmë rishikimin e metodologjisë, me qëllim që të mund t’i përshtatet komponentëve-objekt i matjes së shprehur në përmbajtjen e indikatorit. Një metodologji më e përshtatshme mund të ishte “Numri i përgjithshëm i çështjeve gjyqësore në proces me informacionin baze dhe të përditësuar të disponueshëm online / numri i përgjithshëm i çështjeve gjyqësore në proces gjatë periudhës raportuese * 100.”

Indikatori 16

“% e aplikimeve të pranuara për të marrë ndihmë juridike parësore falas”.

Indikatori 16 lidhet me % e aplikimeve të pranuara për të marrë ndihmë juridike parësore falas. Sa më e madhe kjo shifër, aq më të ndërgjegjësuar janëindividët për të përfituar ndihmë parësore falas dhe kriteret për përfitimin e saj, dhe si rezultat aq më i madh është aksesi në drejtësi për pjesën e popullatës që nuk mund të sigurojë vetë ndihmë juridike.

Ky indikator lidhet me Objektivin Specifik 2.5“Aksesi efektiv në drejtësi i siguruar nëpërmjet ndihmës juridike, zgjidhjes alternative të mosmarrëveshjeve dhe tarifave gjyqësore të përshtatshme”, pjesë e Politikës 2. Ai është përfshirë rishtazi dhe nuk bënte pjesë në pasaportën e indikatorëve të SND I.

Për matjen e këtij indikatori, metodologjia përcakton se matet numri i atyre që aplikojnë për ndihmë juridike parësore dhe janë gjetur nga autoriteti përkatës (përfshirë si rezultat i çdo apelimi) se plotësojnë kriteret ligjore për të marrë një ndihmë të tillë sipas ligjit. Ndërkohë, përqindja e aplikimeve llogaritet si vijon: Vlera = Numri i përgjithshëm i përfituesve të ndihmës juridike parësore gjatë periudhës raportuese / numri i përgjithshëm i kërkesave drejtuar qendrave për ndihmë juridike parësore gjatë periudhës raportuese * 100 .

Bazuar në stastistikat e NJF,kjo metodologji mat % e aplikantëve që përmbushin kriteret ligjore për të përfituar ndihmë juridike parësore falas. Pra, ajo mat ndërgjegjësimin e aplikantëve për kriteret ligjore të përfitimit. Në këtë aspekt,indikatori duhet të shprehet më qartë në raport me metodologjinë e propozuar.

Referuar kufirit bazë, rezulton se është viti 2020 në të cilin 4200 persona kanë përfituar ndihmë juridike parësore të garantuar nga shteti. Ky është një formulim i qartë dhe që krijon premisa solide për matjen në vijim. Ndërkohë vlerat e synuara janë përcaktuar qartësisht duke synuar për cdo vit rritje 5% në krahasim me vitin e kaluar.

Konkluzion: Ky është një indikator i nevojshëm në kuadër të matjes së aksesit në drejtësi të shtresave që nuk kanë mundësi ekonomike dhe që përfitojnë ndihmë juridike dytësore falas.

Indikatori 17

“% e aplikimeve të pranuara për të marrë ndihmë juridike dytësore falas”.

Indikatori 17 lidhet me % e aplikimeve të pranuara për të marrë ndihmë juridike dytësore falas. Sa më e madhe kjo shifër, aq më të ndërgjegjësuar individët për të përfituar ndihmë dytësore falas, dhe aq më i madh është aksesi në drejtësi për pjesën e popullatës që nuk mund të sigurojë vetë ndihmë juridike.

Ky indikator lidhet me Objektivin Specifik 2.5 “Aksesi efektiv në drejtësi i siguruar nëpërmjet ndihmës juridike, zgjidhjes alternative të mosmarrëveshjeve dhe tarifave gjyqësore të përshtatshme”, pjesë e Politikës 2. Ky indikator përmban një formulim (rregullim) të ngjashëm me Indikatorin 8 të pasaportës së indikatorëve të SND I. Në pasaportën e indikatorëve të SND I ishte përcaktuar % e aplikantëve që përmbushin kriteret ligjore të cilët përfitojnë ndihmë juridike dytësore falas. Përkundrejtë këtij formulimi, risia në indikatorin 13 qëndron në faktin se maten aplikimet e pranuara. Ky formulim e bën më të matshëm këtë indikator.

Edhe në këtë rast, si për Indikatorin 16, formula e përcaktuar: “Vlera = Numri i pergjithshem i perfituesve te ndihmes juridike dytesore gjate periudhes raportuese / numri i pergjithshem i kerkesave drejtuar Gjykates per ndihme juridike dytesore gjate periudhes raportuese * 100, mat % e aplikantëve të pranuarqë përmbushin kriteret ligjore për të përfituar ndihmë juridike dytësore falas.

Referuar kufirit bazë, rezulton se është ‘viti 2020 në të cilin 157 (numri i personave që kanë përfituar ndihmë juridike dytësore). Ky është një formulim i qartë dhe që krijon premisa solide për matjen në vijim.

Vërehet gjithashtu që objektivat janë përcaktuar qartësisht duke evidentuar për çdo vit rritje përkatësisht me 15% në krahasim me vitin e kaluar.

Indikatori 20

“% e çështjeve që shkojnë në gjyq në të cilat i pandehuri ështëdënuar”

Indikatori 20 synon të masë punën e organit të prokurorisë. Ai është pjesë e Politikës 3, qëllimi i së cilës është drejtësia penale, dhe i referohet Objektivit 3.2 “Një sistem prokurorie efikas dhe proaktiv që funksionon sipas standardeve evropiane dhe hetim dhe ndjekja efikase e korrupsionit dhe e krimit të organizuar”.

Nëpërmjet këtij indikatori synohet të matet se sa eficiente ka qenë ndjekja penale dhe përfaqësimi i akuzës në gjykatë. Kështu, duke llogaritur raportin ndërmjet të pandehurve të dënuar nga gjykata dhe të pandehurve që janë dërguar për gjykim, del një përqindje e “suksesit” të punës hetimore të zhvilluar nga prokurori, pra sa të organizuara e të sakta kanë qenë hetimet dhe sa prokurori i ka bazuar në ligj dhe prova akuzat ndaj të pandehurit.

Edhe pse ky raport përfshin dy organe, organin e akuzës dhe gjykatën, për shkak të lidhjes së drejtpërdrejtë që ato kanë në këtë proces dhe “ndërvarësisë” që ato kanë nga njëra tjetra, arrihet të prodhohet një e dhënë afërsisht pranë së vërtetës. Rezerva që gjykata nuk po punon me të njëjtën eficiencë dhe objektivitet mbetet pjesa e marzhit të gabimit të këtij indikatori.

Gjithashtu, në metodologjinë e parashikuar për këtë indikator përcaktohet që raporti të llogaritet duke veçuar tëpandehurit ndaj të cilëve është dhënë një vendim pafajësie ose pushimi nga ata të gjykuar, në shkallë të parë.

Së pari, në metodologji duhet të parashikohet se vecimi do të bëhet mbi rastet e të pandehurve të dënuar, për të qenë më të saktë ndaj formulimit të indikatorit.

Së dyti, vlerësojmë se do të ishte me vlerë krijimi i një indikatori të ri që të përcaktojë këtë raport ndërmjet gjykatave të rretheve gjyqësore dhe gjykatave të apelit. Kjo, për të vlerësuar edhe raportin mes vendimmarrjeve të këtyre dy nivele gjykatave, duke pasur parasysh se vendimi merr formë të prerë vetëm pas shqyrtimit në gjykatën e apelit (në rastet kur ndaj vendimit të shkallës së parë ushtrohet ankim).

Gjithashtu, përvec këtij indikatori matës për sistemin e prokurorisë në tërësi, vlerësohet se plani i masave duhet të përmbante një indikator më vete për punën e SPAK. Kjo për arsye se ndikimi i SPAK në Shqipëri përgjatë, të paktën këtij 4 vjecari, pritet të jetë i lartë. Një matje hap pas hapi, me një frekuencë 1 vjecare e punës së SPAK, do të ishte një tregues shumë i mirë i luftës kundër korrupsionit, vecanërisht atij të veshur me pushtet, qëështë edhe ndër arsyet kryesore të reformës në drejtësi, të ndërmarrë në Shqipëri. Raporti ndërmjet cështjeve që SPAK dërgon në gjykatë, me ato që merren në konsideratë nga GJKKO dhe ka vendim dënimi, është tregues i rëndësishëm i eficiencës së SPAK dhe shmang paragjykimet lidhur me këtë organ, nëse realisht po heton sipas standardeve, apo po dërgon dosje “të zbrazta” në gjykatë.

Konkluzion: Sugjerohet të shtohet një indikator me këtë përmbajtje: “përqindja e çështjeve që shkojnë në GJKKO në të cilat është marrë një vendim dënimi nga gjykata”.

Indikatori 24

“Numri i akteve ligjore të BE-së të harmonizuara siç duhet me acquis (kapitulli 23)”

Indikatori 24ka të bëjë me numrin e akteve ligjore të BE-së të harmonizuara siç duhet me acquis (kapitulli 23). Ky indikator është përfshirë rishtazi dhe nuk ka qenë i parashikuar në pasaportën e indikatorëve të SND I.

Së pari, ky indikator duhet riformular nga pikëpamja gjuhësore duke saktësuar/qartësuar termin ‘harmonizim siç duhet’. Indikatorët duhet të formulohen në gjuhë të qartë dhe të kuptueshme për institucionet përgjegjegjëse në mënyrë që të jenë realisht të matshme dhe të mos lënë vend për keqinterpretim.

Ky indikator vlerësohet se është vendosur duke pasur parasysh detyrimet e Republikës së Shqipërisë në kuadër të procesit të anëtarësimit dhe afrimit të procesit tëçeljes së negociatave për kapitullin 23. Ky kapitull tradicionalisht ‘hapet i pari dhe mbyllet i fundit’.

Në nën-pikën ‘Institucioneve përgjegjëse për mbledhjen e të dhënave’, teknën-ndarja ‘institucione pjesëmarrëse’ përcaktohen MD si dhe ‘disa relevante’. Terminologjia ‘disa relevante’ është shumë evasive dhe duhet saktësuar në mënyrë që procesi raportues të jetë sa më transparent dhe të kryhet me përgjegjshmëri.

Sërisht ,vlera bazë mbetet një element që duhet saktësuar në vlerë të qartë. Për rrjedhojë duhet të qartësohet niveli i harmonizimit deri në 2020, i përcaktuar në përqindje. Kjo përqindje do të krijojë bazën e qartë të ‘pikënisjes’ për arritjet në lidhjen me harmonizimin në vitet në vijim të vlefshmërisë së Strategjisë. Ndërkohë targeti jepet në shifra 2 akte për vitin 2021 dhe 5 akte për vitet në vijim. Mendojmë se ka nevojë për një saktësim në metodologji se cila akteve i referohet Pasaporta, pasi gjykojmë se është shifër shumë e ulët aktesh në raport me aktet ligjore që harmonizohen çdo vit nga vendi ynë. Nëse bëhet fjalë për akte ligjore në fushën e drejtësisë kjo duhet të shprehet qartë.

Konkluzion: Sugjerojmë që ky indikator të riformulohet në funksion të qartësisë. Gjithashtu metodologjia duhet të ri-shihet në raport me objektivat e vendosura për t’u realizuar gjatë kohëzgjatjes së SNDII dhe tësaktësojë aktet për të cilat bëhet fjalë.

Indikator 25

“% e gjykatave/prokurorive për të cilat sistemi i ri i menaxhimit të çështjeve është ngritur dhe funksionon me kapacitet të plotë”

Indikatori 25 llogarit në përqindje gjykatat/prokuroritë për të cilat sistemi i ri i menaxhimit të çështjeve është ngritur dhe funksionon me kapacitet të plotë. Funksionaliteti i Sistemit të menaxhimit të çështjeve është premisë për koordinim më të mirë brenda sistemit gjyqësor/prokurorisë, rritje të efektivitetit dhe rritje të transparencës.

Ai lidhet me Objektivin Specifik 4.1”Zhvillimi i plotë i sistemit të integruar të drejtësisë elektronike (e-drejtësia) me identifikues të unifikuar, i sistemeve të menaxhimit të çështjeve të përditësuara, regjistrimit elektronik të bazuar në internet për të treja fushat (penale, administrative, civile) dhe lidhjeve me regjistrat dhe bazat e të dhënave përkatëse kombëtare”,pjesë e Politikës 4.

Indikatori ka si qëllim të vlerësojë funksionimin e plotë të sistemit të ri të menaxhimit të çështjeve në gjykata dhe prokurori. Ai do të matet duke llogaritur raportin midis numrit të gjykatave dhe prokurorive për të cilat sistemi i ri është funksional dhe numrit të gjykatave/ prokurorie në shkallë vendi. Për këtë formula e llogaritjes së indikatorit: numri i gjykatave/prokurorive për të cilat sistemi i ri i menaxhimit të cështjeve është funksional/ nr. total të gjykatave/prokurorive *100. Metodologjia dhe formula e matjes mendojmë se është e saktë.

Ndërkohë që sistemi nuk është ende funksional, vlera bazë referuar vitit 2020 është zero. Për dy vitet e para 2021 dhe 2022 nuk parashikohen rezultate për sistemin, as në prokurori ashtu dhe as në gjykata. Ndërkohë objektivi i synuar është 5% vitin e tretë, 33 % vitin e katërt dhe 100 % vitin e pestë pra vitin 2025 do të jetë viti kur sistemi i ri i menaxhimit të çështjeve do të jetë funksional.

Konkluzion: Ky indikator është shprehur në mënyrë të qartë. Për dy vitet e para 2021 dhe 2022 nuk parashikohen rezultate për sistemin, as në prokurori ashtu dhe as në gjykata. Ndërkohë objektivi i synuar është 5% vitin e tretë, 33 % vitin e katërt dhe 100 % vitin e pestë pra vitin 2025.

Indikator 26

“% e trupës gjyqësore/prokurorë/inspektorë dhe i stafit administrativ të trajnuar mbi përdorimin e sistemit të ri të menaxhimit të çështjeve”.

Treguesi 26 mat përqindjen e gjyqtarëve/prokurorëve/inspektorëve dhe stafit administrativ të trajnuar në lidhje me përdorimin me efikasitet të sistemit të ri të menaxhimit të çështjeve. Sa më të trajnuar përdoruesit e sistemit aq më efektive është puna me sistemin, si dhe koordinimi mes institucioneve të drejtësisë. Kuptohet që faza e trajnimit të stafit ecën paralelisht me atë të ngritjes së sistemit.

Ai lidhet me Objektivin 4.1 “Zhvillimi i plotë i sistemit të integruar të drejtësisë elektronike (e-drejtësia) me identifikues të unifikuar, i sistemeve të menaxhimit të çështjeve të përditësuara, regjistrimit elektronik të bazuar në internet për të treja fushat (penale, administrative, civile) dhe lidhjeve me regjistrat dhe bazat e të dhënave përkatëse kombëtare”, pjesë e Politikës 4.

Indikatori do të matet çdo vit. Ndërkohë që sistemi nuk është ende funksional, vlera bazë referuar vitit 2020 është zero. Targetii synuar lidhur me këtë tregues është në varësi të synimeve të vendosura në Indikatorin paraardhës. Për këtë arsye edhe lidhur me këtë tregues, në dy vitet e para 2021 dhe 2022 nuk parashikohen rezultate për trajnimin e stafeve, sa kohë nuk pritet të jetë funksional sistemi. Ndërkohë objektivi i synuar është 5% vitin e tretë, 33 % vitin e katërt dhe 100 % vitin e pestë, kur jo vetëm sistemi i ri i menaxhimit të cështjeve do të jetë funksional, por edhe trupa gjyqësore/prokurorë/inspektorë dhe i stafit administrative do të jenë plotësisht të trajnuar.

Konkluzion: Ky indikator është shprehur në mënyrë të qartë. Në dy vitet e para 2021 dhe 2022 nuk parashikohen rezultate për trajnimin e stafeve, sa kohë nuk pritet të jetë funksional sistemi. Ndërkohë objektivi i synuar është 5% vitin e tretë, 33 % vitin e katërt dhe 100 % vitin e pestë